Pasambahan Anak Mudo : Adat Ka Tangah

Written by R. St. Tandiko dan M.I. St. Rajo Batuah
Monday, 12 June 2006
Sebelum menyampaikan pasambahan, terlebih dahulu sipangka meminta maaf kepada ninik mamak, alim ulama, cerdik pandai dan orang-orang yang patut yang hadir pada jamuan itu.

Sipangka :
Berhembus angin dari selatan
Angin yang datang dari Indragiri
Berbagai rupo awan putiah
Tabanglah buruang ka Sumaniak
Tabang lalu ka daratan
Saikua mangambang paruah
Paruah basabuang dengan perak
Kapak basabuang aso-aso
Itulah buruang pusako rajo kito


Mulo disusun jari nan sapuluah
Ditakuakan kapalo nan satu
Ka hadapan niniak dengan mamak
Sarato amai dengan bapak
Handak mangisakan ka ateh rumah nangko

Pun baatoh hanyo lai :

Bungo banamo bungo inango
Kumbang satangkai di tampuaknyo
Pakiriman Sutan di lautan
Siang manjadi angan-angan
Malam manjadi kiro-kiro
lalok dibawo barasian

Apolah buah barasian :

urang Jawa batanun kain
Tatanun di kain suto
Tiok suduik raginyo Bugih
Sampan balayia nak ka Padang
Sarek muatan buah palo
Tiang bapaluik jo indo banat
Layia baturap ayia ameh

Lah wajib faradu ‘ain
Lai ketek nantikan gadang
Lah gdang tabik kiro-kiro
Tumbuah bana dalam hati
Mako dicari hari nan baiak
Dilangkah nan lalu
Pakarajaan nan sunyi
Di bungo nan kambang duo kali lapan
Di tahun duo kali limo
Cupak tatagak nan diisi
Ragi takambang nan dituangi

Kok bana amanat dinan cadiak, jadi pepatah dinan mudo, mamakai adat dengan syarak. Baapo dinan syarak, alah samparono bapati dengan doa di surau, pun baatoh hanyo lai, sapanjang adat kami nan ka tangah, di kain nan balipek di pitih nan babilang ka hadapan baliau niniak jo mamak, ibu dengan bapak, baliau nan ka ampek suku, sakian sambah tibo ka bakeh Sutan.

Sialek :
Sampai … Sutan ?(minta maaf kapado ninik mamak, alim ulama, dan semua yang hadir).
Iyo ma … Sutan, sambah kumbali ka bakeh Sutan, sungguahpun kapado Sutan surang bakeh hambo mangumbalikan salam jo panitahan, nak sarapeknyolah niniak jo mamak, sifat tarhalia ateh rumah nangko, usah kadibilang ka paatap gala, sambah sajo kito muliakan, kapambilang paatap gala, laikoh tampek samparono sambah tibo kumbali bakeh Sutan.

Sipangka:
Sambah di Allah, manitahlah Sutan.

Sialek :
Sambah nan hambo tibokan, titah nan hambo antakan, lambak tampuruang lago anam, ditariak tigo tingga tigo, bilangan sakitu juo. Sunat kato nan baulang, pasa jalan nan batampuah, sapanjang buah panitahan Sutan nan ka hambo ulang.
Apolah nan jadi buah panitahan Sutan cako.

Di titiak galang rang Koto Gadang
Bari bauikia tampuak manggih
Di bawo nak rang Koto Tuo
Naiak daripado anak jangjang
Mangaji daripado alif
Mambilang daripado aso

Kamudian daripado itu, adolah anak baliau siparampuan, apolah hutang ibu bapaknyo, iyolah manumbuakkan badak mangunyah kasai, satalah pulang dari ayia, diguntiang rambuik dikarang gombak, dibawo ka tapian ka sumua tampek mandi, nak tahu ereng jo gendeng, diguah jo pangkua, kamudian daripado itu, dirabahkan padi dilayokkan balam, dihetong-hetong malah hari, dihisab-hisab malah tahun, sampai baumua balikh barakal.

Apolah nan hutang ibu bapaknyo, iyolah nak mampasuamikan, itulah mangko dibaua niniak jo mamak, ibu jo bapak, mancari kato jo mupakat, buleklah buliah digolekkan picak lah buliah dilayangkan, nan mampakaikkan bak rantai, mampasaluakkan bak tando, mandatang sapanjang adat, mananti sapanjang pusako.
Apolah nan manantang sapanjang adat, mambawo carano batutuik cibuak badantuang, janjang batingkek bandua batapuak.
Apolah nan mananti sapanjang pusako, sarok disapu lapiak takambang, carano ka tangah mamakaikan adat basandi syarak.
Baapo nan sapanjang syarak, tadiri di surau di hadapan imam dengan khatib, sarato wali jo sahadah.
Baapo nan sapanjang adat, tardiri di rumah tanggo, dalam karong kampuang, di hadapan ibu dengan bapak, sarato karib dengan kabiah.
Satantang adat kami nan ka tangah, kain nan balipek pitih nan babilang, nak mintak dilalukan, ditarimo suko dek baliau niniak mamak, sarato baliau nan ka ampek suku, kan baitu bana buah panitahan Sutan ?

Sipangka :
Iyo bana.

Sialek :
Iyo ma … Sutan, sapanjang buah panitahan Sutan nan ka tangah, sapanjang buah panitahan hambo bakeh Sutan, kito nan bahadap bahadang batunggalan, alah baraso bakabatulan, niniak jo mamak lai duduak bahadapan, hambo bawo kato jo mupakat, saba Sutan jo panitahan, laikoh dilingkuang adat dilingka pusako, nan baitu Sutan ?

Sipangka :
Tibonyo alah dalam adat lamo pusako usang, kito dibawo jo mupakat, Sutan.

Sialek :
Nan kato lah dalam adat lamo pusako usang kato hambo bawo jo mupakat, saba mananti malah Sutan.

Sipangka :
Hambo mananti sakiro-kiro

Maka dibawalah kata mupakat dengan ninik mamak dan beliau-beliau yang patut.

Sialek :
Iyo ma … Sutan, di hari nan cako Sutan saba jo panitahan, hambo mambawo kato jo mupakat, nan jadi buah barinyo di baliau bakeh hambo, hambo antakan bakeh Sutan.
Satantang adat nan ka tangah, kain nan balipek pitih nan babilang, lah sarek jo pusako lah rindiah jo pakaian, alah taracak di kudonyo alah tatampuah di jalannyo, alah batarimo suko sapanjang adat.

Sipangka :
Sampai … Sutan ? Di hari nan cako Sutan saba jo panitahan, Sutan marenjeng kato jo mupakat, nan jadi buahnyo dek baliau bakeh Sutan, dek Sutan maantakan bakeh hambo, satantang adat nan ka tangahlah sarek jo pusako lah rindiah jo pakaian, alah taracak di kudonyo alah tatampuah di jalannyo, alah batarimo suko sapanjang adat, kan baitu bana buah panitahan Sutan ?

Sialek :
Iyo bana.

Sipangka :
Sabuah intak alah buliah kahandak alah balaku, lah sanang kironyo hati, Sutan ?

Sialek :
Iyo ma … Sutan,

Tinggilah pantai baruah bukik
Tampak dinan dari kampuang
Disuok jalan ka Tarusan
Dahulu kato bataratik
Kamudian kato basicapek
Capek tibonyo bakeh Sutan

Kacapek an tibonyo bakeh Sutan, tantangan parundiangan kito cako, alah ciek jo duo, duo jo tigo, alah banamo basalasai. Manimbang di adat nan ka tangah, lah sarek jo pusako lah rindiah jo pakaian, alah taracak di kudonyo alah tatampuah di jalannyo, alah batarimo suko sapanjang adat.
Tapi amai jo bapak duduak rumik mainsuik tagak, rumik marenjeng, satantangan daripado maanjak, manayarayo kami kapado anak mudo Sutan.

Sipangka :
Sampai …Sutan ? (diulang buah panitahan pangka tadi dan dibawo ka mupakat)

Iyo ma … Sutan, di hari nan cako Sutan saba jo panitahan, hambo mambawo kato jo mupakat, nan jadi buah barinyo dek baliau, ibu jo bapak nangko iyo bajapuik bajangkau, bamasuakkan ka Biliak nan dalam, ka kunci nan taguah ka buhua nan arek tampek baliau balarang bapantangan, agak rumik kami manampuahnyo, Sutan.

Sialek :
Sampai … Sutan ? (diulang panitahan si pangka dan dibawa pula kata mupakat)

Iyo ma … Sutan, di hari nan cako Sutan saba jo panitahan, hambo mambawo kato jo mupakat, nan jadi buah barinyo dek baliau, ibu jo bapak nangko iyo bajapuik bajangkau, bamasuakkan ka biliak nan dalam, ka kunci nan taguah ka buhua nan arek, tampek baliau balarang bapantangan, basuluah matohari bagalanggang mato nan banyak, habih adat jo karelaan, habih cupak jo pusako, nan sakali nangko rilah jo maaf kato baliau, Sutan.

Sipangka :
Sampai … Sutan ? (diulang buah panithan sialek tadi).
Sabuah pintak basamo buliah, kahandak basamo balaku, alah ka lalu anak mudo kami, Sutan ?

Sialek :
Lalulah sapanjang adat, nan kito baapo, Sutan ?

Sipangka :
Kalau kito rancak babateh.

Kemudian lalulah anak muda untuk mengisarkan adat yang terletak di tengah itu.

Sumber : Sumarak Nagari - Alur Pasambahan dan Pidato Adat Minangkabau
Disadur Oleh : Erwin Moechtar


Sumber : http://www.cimbuak.net